روزنامه هفت صبح - آزاده باقری: حجت الاسلام محمد علی ابطحی و حجت الاسلام محمدرضا زائری به دلیل حضور مستمرشان در شبکه های اجتماعی دنبال کننده های چند هزار نفری دارند.

روحانیون محبوب اینستاگرام در سایت های خبری به ترتیب محبوبیت حجت الاسلام شهاب مرادی، حجت الاسلام محمد علی ابطحی و حجت الاسلام محمدرضا زائری معرفی شدند. روحانیونی که از یک سو مدیریت صفحات خودشان را از همان ابتدای شکل گیری در دست گرفتند و از سوی دیگر با گذاشتن پست های متفاوت و مختلف، مخاطبان پیر و جوان به خصوص جوانان را به سمت خود جذب کرده اند.

محمد علی ابطحی که در دسته بندی جناح ها در طیف اصلاح طلبان قرار دارد و محمدرضا زائری با وجود آنکه نظرات و دیدگاه های اجتماعی و فرهنگی این روحانی گاه به اصلاح طلبان نزدیک است اما در ماهیت سیاسی؛ او در جناح اصولگرا قرار می گیرد.

با ابطحی و زائری در خصوص رمز محبوبیت شان در فضای مجازی گفتگویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.

ادبیات قابل فهم و شناخت دنیای فعلی جوانان

کسانی که از هواداران حجت الاسلام محمد علی ابطحی 56 ساله هستند با وبلاگ او که در زمان اوج وبلاگ خوانی به بیش از 70 هزار خواننده می رسید آشنا هستند. او حالا بیش از سه سال می شود که با راه اندازی صفحه اینستاگرام خود 789 عکس گذاشته و تا الان بیش از 785 هزار دنبال کننده دارد.

ابطحی علت این محبوبیتش در میان جوانان را اینطور توضیح می دهد: «تمام تلاش من برای حضور در شبکه های اجتماعی و نرم افزارهای پیام رسان این است که از ادبیات قابل فهم در میان نسل جوان استفاده کنم. نکته مهم دیگری که نباید آن را فراموش کرد علاوه بر شناختن ادبیات این نسل باید با دنیای فعلی آنها نیز آشنا بود.

 به هر حال نمی توان منکر این قضیه شد که جوان ها بخشی از زندگی شان در دنیای مجازی، یعنی دنیایی که شاید مسئولان و خانواده ها از آن بی اطلاع هستند سیر می شود و لزوما نباید این بخش از زندگی بخش بدی باشد. تعبیر از این بخش می تواند به این صورت باشد که نسل های قبلی از آن درک کاملی ندارند. من تمام تلاشم در این است که در این جریان با آنها باشم و نشان دهم که درک شان می کنم.»

سیل؛ آمده است

او در پاسخ به این سوال که آیا راهکار فیلتر کردن تلگرام و شبکه های اجتماعی از این دست درست است یا خیر گفت: «شبکه های اجتماعی سیلی است که آمده، نه سیلی که قرار است بیاید و شاید بتوان جلوی آن را بگیریم. حالا که این سیل روان شده باید در جایی قرار بگیریم که با آن سازگار شویم چون سیل فضای جدیدی در جامعه ساخته است که دیگر باید با آن زندگی کنیم. اینکه بخواهیم چنین فضاهایی را نادیده بگیریم خودمان را بیشتر در مسیر سیل قرار داده ایم که نتیجه اش جز نابودی نخواهد بود.»

حضور با هم دلواپسان؛ عجیب و در عین حال جالب

ابطحی حدود 10 سال می شود که در شبکه های اجتماعی حضور دارد و به گفته خودش تا به حال در تمام این شبکه ها مدیریت فعالیت هایش را خودش بر عهده داشته و در حال حاضر علاوه بر اینستاگرام، وبلاگ و فیس بوک، دو گروه نیز در کانال راه اندازی کرده است: «در تلگرام دو کانال دارم. یک یبه نام سید محمد علی ابطحی؛ دیگری به نام ادیان. در کانالی که به نام خودم هست گاهی اوقات نوشته ها، عکس های خودم و قصه های مینیمال که منتشر کرده ام را می گذارم.»

این روحانی در پایان نیز در خصوص آنکه با مخالفان خود چطور برخورد می کند، می گوید: «مخالفت ها چند نوع هستند. یک عده مخالفت ها در حوزه سیاسی قرار می گیرد. به هر حال اختلاف نظرهای سیاسی وجود دارد که گاهی اوقات در صفحه اینستاگرام نفوذ می کنند. مثلا مجموعه ای از دلواپسان یکمرتبه در صفحه من می آیند که برایم حضور ناگهانی و با همشان عجیب و در عین حال جالب است. عمده مخالفانم را این گروه دربر می گیرد. گاهی برخی از سوژه عکس هایم نیز مخالف هایی دارد که نظرها شخصی اند و مشکل چندانی با این نوع مخالفت ها ندارم. فحاشی ها و بددهنی ها هم بخش دیگری است که مجبور می شوم آنها را حذف کنم.»

با زبان خودشان با جوان ها ارتباط دارم

حجت الاسلام محمدرضا زائری 45 ساله، سومین روحانی محبوبی است که 8-7 ماهی می شود صفحه اینستاگرام خود را راه انداخته و تا امروز 536 عکس در صفحه خودش گذاشته و حدود 386 هزار نفر دنبال کننده دارد. زائری نیز از جمله کسانی است که در دوران وبلاگ نویسی فعال بوده و در حال حاضر نیز ساعت هایی که در مسیر رفت و آمد به سر می برد، در صفحات فیس بوک و اینستاگرام خود فعالیت می کند.

زائری در پاسخ به این سوال که چطور در شبکه اجتماعی، جوان ها را به سمت خود جذب کرده است، گفت: «کمتر از یک سال است که صفحه اینستاگرامم را راه اندازی کرده ام. البته فعالیت های حرفه ای من در طول سالیانی که کار حرفه ای می کنم یعنی از سال 72-73 در حوزه رسانه، نوجوانان و جوانان بوده. چه مجلاتی مانند زمزم که برای خارج از کشور منتشر می کردیم، چه خانه روزنامه نگاران جوان و چه برنامه های دیگری که داشتیم، فضا، فضای ارتباط با نوجوانان ها و جوان ها بود.

در مدرسه، دانشگاه و حوزه نیز حضورم در بین همین قشر است. احساس می کنم فعالیت هایم در شکل گیری این فضا موثر باشد و می توانم با زبان خودشان با آنها ارتباط برقرار کنم چون از نزدیک با دغدغه هایشان نیز روبرو هستم. طبیعتا وقتی انسان در یک فضای محدود و بسته قرار نگیرد و با این مخاطب ها هم نفس باشد بی تاثیر نخواهد بود. این 8-7 ماهی که در اینستاگرام حضور دارم نیز چنین اتفاقی افتاده است. زمانی که موج وبلاگ نویسی راه افتاد؛ وبلاگ من فعال بود و با مخاطب هایم ارتباط داشتم. الان هم چه در فیس بوک و اینستاگرام این فضا شکل گرفته است.»

صفحه اینستاگرامم را پسرم راه انداخت

زائری حضور در اینستاگرام را به دلیل پیش آمدن یک اتفاق جالب می داند و این ماجرا را اینطور تعریف می کند: «من قصد جدی برای حضور در اینستاگرام نداشتم. این صفحه را پسرم راه انداخت، در صورتی که خودم در جریان نبودم. همان زمان یک نفر به من گفت عکسی که در اینستاگرام گذاشته ام جالب بود. من خیلی تعجب کردم چون می گفت عکسی در اینستاگرام به اسم من منتشر شده که عکس عیادت از مقام معظم رهبری من به همراه جمعی از نویسندگان و هنرمندان است. از پسرم ماجرا را پرسیدم گفت او این کار را کرده.

به نوعی پسرم باعث شد که به اینستاگرام ورود پیدا کنم و از عکس دوم به بعد مدیریت صفحه را به دست گرفتم که خیلی هم خوب شد. البته برخی کامنت ها آزاردهنده است اما فکر می کنم مطالعه آن باعث می شود نبض مخاطب دستم بیاید و هم آنکه از غرور و خودستایی ام کم می کند. فکر می کنم روحانیونی که در جایگاه تبلیغ دین و مسئولیت اجتماعی قرار دارند حضور در شبکه های اجتماعی برایشان مفید خواهد بود.»

من یک کاربر هستم

به گفته این روحانی برای حضور در شبکه های اجتماعی باید یکسری از قوانین نانوشته را پذیرفت و خود را با سطح برابر دانست چون او هم تنها یک کاربر است: «کسی که در شبکه های اجتماعی فعال می شود و در فضاهای مجازی حضور دارد باید ابتدا یکسری قوانین ناگفته و اصول اولیه را بپذیرد.

 اگر نپذیرد نمی تواند ماندگار شود. در این فضا باید کاملا به دموکراسی و سطح برابر با مخاطب واقف بود. یعنی من در این دنیای صفر و یک باید بپذیرم یکی هستم مثل بقیه. انتظار رفتاری که در فضای واقعی هست را نباید در اینجا داشته باشم. در این فضا دیگر جایگاه ها، سن و سال ها، شرایط، القاب و قوانین کنار می رود. من یک کاربر هستم مثل بقیه. پس باید شفاف، روشن و صریح وارد شوم.»

فضای مجازی برای پنهان شدن نیست

او با انتقاد از کسانی که صفحات شان پرایوت است و از عکس های فیک استفاده می کنند گفت: «به نظرم یکی از آسیب ها مربوط به صفحاتی است که پرایوت هستند. عکس های فیک نیز مشکل سازند. یعنی معلوم نیست آن طرف این صفحه چه کسی قرار دارد.

 فضای مجازی برای مخفی شدن و پنهان شدن نیست. البته در شرایط خاص مثل شرایط خانم ها قضیه دیگر فرق می کند چون یک خانم حق دارد عکس خودش را در پروفایلش نگذارد. برای مردها اما قابل توجیه نیست. البته حق هر کسی است که صفحه پرایوت داشته باشد؛ اما توقع نداشته باشد کسی با او تعامل جدی برقرار کند. کسی که با یک صفحه فیک، فحش بدهد و برود دقیقا مانند کودکی است که زنگ در خانه ای را بزند و فرار کند.»

او با اشاره به آنکه فعلا در تلگرام حضور فعالیت ندارد و در حد کسی که در برخی گروه ها عضو است سری به این نرم افزار پیام رسان می زند، گفت: «در تلگرام خیلی فعال نیستم. برخی گروه ها که عضو هستم را می خوانم و دوست دارم در این فضا حضور داشته باشم اما در این شبکه ها مانند واتس آپ و تلگرام فعال نیستم.»

کامنت مخالف را پاک نمی کنم

زائری می گوید تمام تلاشش در این است که کسی را بلاک نکند و کامنتی را پاک نکند: «وقتی اصول پذیرفته شود، به مخاطب حق می دهم نسبت به پست من اظهار نظر کند و او اجازه دارد در آلبوم شخصی من که در آن تصاویر، دلنوشته ها، دیدگاه های من است سهیم شود و طبیعتا باید به او حق بدهم دیدگاه و نظرش را ابراز کند.

برای همین تلاشم بر این است حتی المقدور کامنتی را پاک و کسی را بلاک نکنم. معمولا حرف های رکیک که خوشایند صفحه نیست را ناچار حذف کرده ام اما وقتی به دلیل نظری مخالف او را بلاک نکردم، همین فضا موجب شکل گیری برخی روابط دوستانه می شود.»